مناطق آزاد تجاری-صنعتی مهران در استان ایلام؛ سیستان در سیستان و بلوچستان؛ بانه-مریوان در کردستان؛ بوشهر در استان بوشهر؛ قصر شیرین در کرمانشاه؛ اردبیل در استان اردبیل و اینچه‌برون در گلستان هفت منطقه جدید و تازه تصویب شده آزاد تجاری در ایران هستند. اما قرار نداشتن نام مازندران در بین این مناطق آزاد تازه تصویب شده با وجود پیگیری‌های چند سال اخیر برای تاسیس منطقه آزاد تجاری در این استان مورد انتقاد برخی مازندرانی‌ها و مسئولان طرفدار تأسیس منطقه آزاد تجاری در مازندران قرار گرفته است.
استاندار مازندران تأسیس منطقه آزاد تجاری مازندران را نخستین گام برای تبدیل مازندران به دروازه اقتصاد به سوی همسایه‌های شمالی و پس از آن به سمت بازار اروپا عنوان کرد و گفت: مازندران با توجه به زیرساخت‌های بندری و حمل‌ونقلی خود می‌تواند نقش مؤثری در مقاوم‌سازی اقتصادی کشور داشته باشد.
احمد حسین‌زادگان اظهار کرد: مازندران بیش از ۴۰۰ کیلومتر مرز آبی با کشورهای حوزه CIS دارد و با توجه به تولید بیش از هفت میلیون تن انواع محصولات کشاورزی و موقعیت ممتاز گردشگری می‌تواند با استفاده از فرصت‌های منطقه آزاد تجاری توسعه چشمگیری داشته باشد.
وی بروز برخی اختلافات و حاشیه‌ها در مازندران را عاملی در به سرانجام نرسیدن پیگیری‌های بیش از یک دهه‌ای برای تأسیس منطقه آزاد تجاری در مازندران بیان کرد و افزود: از نظر وجود زیرساخت‌ها و امکانات مازندران مستعدترین نقطه برای تأسیس منطقه آزاد تجاری است و حتی از دو دهه پیش باید این هدف محقق می‌شد. اما برخی اختلاف‌ها سبب شد که مازندران از این امتیاز محروم بماند.
نماینده عالی دولت در مازندران تصویب منطقه آزاد تجاری مازندران را اقدامی راهبردی برای اقتصاد کشور بیان می‌کند و می‌افزاید: بنادر شمال ایران بهترین فرصت‌های اقتصادی در دوران تحریم هستند. با استفاده از این ظرفیت‌ها و زیرساخت‌ها می‌توان رابطه اقتصادی خوبی با بازار چندصدمیلیونی کشورهای آسیای میانه و همسایه دریای خزر برقرار کرد. برای تبدیل شدن مازندران به دروازه اقتصادی ایران به سوی اروپا و آسیای میانه، تشکیل منطقه آزاد تجاری در این استان نخستین گام است که باید محقق شود تا نقش این استان در مقاوم‌سازی اقتصاد کشور پررنگ‌تر شود.
ماجرای تصویب منطقه آزاد در مازندران چند سال است که حاشیه‌های متعددی ایجاد کرده و گاهی این حاشیه‌ها تا مرز اختلافات بین نمایندگان مازندران در مجلس نیز پیش رفته است. از چند سال پیش که بحث ایجاد منطقه آزاد تجاری در مازندران پیش کشیده شد، جدال‌ها بر سر این که کدام نقطه از استان به منطقه آزاد تجاری تبدیل شود سر گرفت. عمده درگیری‌ها و اختلاف‌نظرها نیز بین نمایندگان مجلس بود. سال ۱۳۹۵ که لایحه ایجاد مناطق آزاد جدید به تصویب دولت رسید، این حاشیه‌ها در مازندران پررنگ‌تر شد. حتی سال ۱۳۹۶ در جلسه معارفه محمد اسلامی به عنوان استاندار مازندران وقتی ربیع فلاح پیش از تودیع خود و معارفه استاندار جدید در جلسه اعلام کرد که بندرامیرآباد به عنوان منطقه آزاد تجاری به تصویب شورای عالی مناطق آزاد کشور رسیده، نظم جلسه با اعتراض یکی از نمایندگان غرب استان مختل شد.
پس از مدت‌ها اختلاف بین نمایندگان مجلس دهم و مسئولان شهرستان‌های مازندران، در نهایت تصمیم گرفته شد که در مازندران منطقه آزاد تجاری سه لکه‌ای با در نظر گرفتن سه کانون بندرامیرآباد، چپکرود جویبار تا میرود بابلسر و بندر نوشهر تأسیس شود. نمایندگان مجلس دهم در آخرین روزهای فعالیت خود این طرح را پس از تایید در شورای عالی مناطق آزاد به صحن مجلس بردند و تاییدیه آن را نیز گرفتند. اما طرح در شورای نگهبان تایید نشد و برای رفع برخی نواقص برگشت خورد.
اما پس از قرار نداشتن نام مازندران در بین مناطق آزاد تازه تصویب شده، پرسش مطرح شده بین موافقان تاسیس منطقه آزاد تجاری در مازندران این است که آیاد طرح منطقه آزاد تجاری مازندران به طور کامل رد شده و محقق نمی‌شود؟ به گفته رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مازندران لایحه منطقه آزاد سه لکه‌ای این استان در بین هفت پرونده بررسی شده توسط مجتمع تشخیص مصلحت نظام قرار نداشت و هنوز بررسی نشده است.
مفید غلامی راد می‌گوید: لایحه منطقه آزاد تجاری مازندران هنوز در کمیسیون اقتصادی مجلس و شورای نگهبان در دست بررسی است و رد نشده است. لایحه منطقه آزاد مازندران در قالب لایحه جداگانه‌ای با نام منطقه سرخس و دوغارون خراسان به مجلس ارائه شده بود.
البته در حال حاضر دو منطقه ویژه اقتصادی امیرآباد و منطقه ویژه اقتصادی بندر نوشهر در مازندران وجود دارد و فعال است که هر دو منطقه در طرح منطقه آزاد سه لکه‌ای مازندران نیز گنجانده شده‌اند. ضمن این که تأسیس منطقه آزاد تجاری در مازندران مخالفانی هم در این استان دارد. صاحبنظرانی که معتقدند با توجه به تجربه فعالیت مناطق آزاد در کشور و ضعف نظارت بر عملکرد این مناطق، منطقه آزاد تجاری در مازندران می‌تواند قاچاق کالا در این استان را افزایش دهد.
علاوه بر همه این نکات، باور ایجاد شده درباره تأسیس منطقه آزاد تجاری در مازندران نیز تصویری اشتباه از واقعیت این طرح است که به اعتقاد صاحبنظران و منتقدان عاملی برای بهره‌برداری‌های سیاسی از این نام شده است. طبق لایحه منطقه آزاد تجاری مازندران، فقط محدوده‌های در نظر گرفته شده بندر امیرآباد، بندر نوشهر و منطقه مشخصی از ساحل چپکرود-میرود مشمول مزایای منطقه آزاد تجاری می‌شوند و تصور ساکنان مناطق اطراف و خارج از مرزهای محدود تعیین شده درباره بهره‌مندی از مزایای سکونت در مناطق آزاد اشتباه است.
نظر شما